Trinity & Saccidananda

The Benedictine ashram in South India, where I spent many long retreats over a period of twenty years, is usually called Shantivanam, “forest of peace,” but it is also the Ashram of the Trinity, and the first founder, Father Jules Monchanin, gave it the Sanskrit name of Saccidananda, a compound word which means Being, Consciousness and Bliss. The word is found in Hindu writings dating back to the third century A.D. The idea of using this term to express the Christian Trinity of Father, Son and Spirit came from a Hindu Brahmin born in 1861. He became a Christian as a young man and was baptized with the name Theophilus, friend of God, which he translated into his native language as Brahmabandhab. He added the name Upadhyay, which means teacher.

Brahmabandhab Upadhyay studied Catholic theology according to St. Thomas Aquinas, but he wanted to translate Thomistic ideas in a way that Hindu intellectuals could understand and appreciate. Of course Brahmabandhab Upadhyay got into trouble with both Church authorities and conservative Hindus, but he kept his faith in Christ. He wrote a poem in Sanskrit, “Vande Saccidananda — Praise to Being-Consciousness-Bliss”; the words of the poem were phrases chosen from the Vedas and the Upanishads which Brahmabandhab applied to the attributes of God in Thomistic theology. After Brahmabandhab Upadhyay died in 1907, a Jesuit set the poem to music, and this is the opening hymn of evening prayer at our Ashram of the Trinity.

The mystery of God the Trinity is best expressed in poetic terms; poetry is the chief language of the Bible and the prayer of the Church. The truth of this mystery comes forth when we sing and when we make the sign of the cross. We can meditate on it in icons, like the icon written by Saint Andrej Rublev. Above all, we can see the mystery in all forms of love and in our life as a community. Aquinas taught that the Persons of the Triune God are not three individuals; they are subsistent relations, that is, their total reality is in their giving of being and love to each other. Saint Ambrose wrote a hymn that has the phrase “In Patre totus Filius et totus in Verbo Pater — in the Father is the total reality of the Son, and the total reality of the Father is in the Word.” The Spirit is totally the love that makes the Three Persons absolutely one.

Our faith teaches us that we can be partakers of the divine nature; we can share the life of God and know the being of God in us. Father Monchanin said that the Esse or existence of God is a Co-esse, always a being-with, and by God’s grace we too can share in God’s Co-esse. We can also empty our individuality by love for others, especially the poor. Mother Teresa emptied herself completely into the destitute and dying on the streets of Calcutta and in many other places; she saw Christ in them and through them saw Christ in herself. In our Eucharistic union with the Son through the Holy Spirit, may we also discover our true subsistence in relationship with the Three whose Esse is Co-esse, absolutely and eternally One.

Answering a question about Ananda Ashram

A reader of “Ashram Diary”, Danielle Darbro, sent a question about the sisters at Ananda Ashram “on the other side of the road” from Saccidananda Ashram. Here’s my reply:

Hello, Danielle. Yes, the sisters at Ananda Ashram follow the same spirituality as the monks, based on the Rule of Saint Benedict, the Camaldolese Constitutions and the special customs handed down from the three founders of Shantivanam: Jules Monchanin, Abhishiktananda, and Father Bede. Since the Camaldolese Benedictines favor a more solitary monastic life (for those who have a full experience of life in the monastic community), Ananda Ashram offers a hermitage setting for the sisters and their guests. The sisters “across the road” were founded by Sister Marie-Louise Coutinho, who passed away earlier this year. She had been there for more than forty-five years. She was initially formed in a Franciscan community dedicated to health care for the poor, and they permitted her to transfer to Shantivanam and make Benedictine vows. There are still sisters at Ananda who continue the hermitage-ashram and welcome people for silent retreats there. I am personally grateful for Sister Marie-louise’s hospitality and for the wisdom with which she guided her ashram and also helped the brothers across the way.

(I could say much more about Sister Marie-Louise. I do miss her and my brothers at Shantivanam, with whom I spent extended periods over the course of twenty years. I hope to express my gratitude for her and for them in some posts to come.)

Tantra Symposium in Rome

On October 17, the Jesuits in Rome will be hosting a scholarly symposium on Tantrism (Hindu and Buddhist) and Christian meditation/contemplation. This will be my first time back in Italy since I returned permanently to our monasteries in California (Incarnation Monastery in Berkeley and, since 2014, New Camaldoli Hermitage in Big Sur). I’ll be presenting a paper in Italian, but here I’ll give a summary in English.

Title: “Hindu-Christian Dialogue as Mutual Enrichment: Themes of Male-Female Embodiment in the Tantric Tradition and in Christian Spirituality During the Last Two Centuries.” (In European academia they like long titles!)

The first Hindu sacred text translated into a Western language was the Bhagavad-Gita in English, published in 1785, the work of an English typographer and linguist, Charles Wilkins. In the early nineteenth century a young Ralph Waldo Emerson, just before he entered Harvard, received a copy from his aunt, enthusiastic about the mystical teachings it contained. Young Emerson found the translation pedantic and the content confusing, but after his freshman year he returned to the book and discovered its riches; the Gita became a primary source for the elaboration of his own understanding of life and Nature.

Some historians of American philosophical thought have down-played the influence of the Bhagavad-Gita and the Vedas on Emerson, Henry David Thoreau and others of the current called Transcendentalism. More recent writers, like Philip Goldberg, affirm that, in the entire philosophical and poetic output of Emerson, the images and ideas of India are present, not like a pinch of exotic spice in the pot but like the broth that unites the flavors of everything in the soup [cf. Goldberg 2010, pg. 33].

In 1893, a “World Parliament of Religions” was held in Chicago, where a young Hindu monk, Swami Vivekananda, gave an address on the meeting of East and West that received a standing ovation. That same year saw the birth at Gorakhpur in Bengal of Mukunda Lal Ghosh, who in his early twenties took the saffron robes of a swami with the name Yogananda. In 1920 Swami Yogananda took part in an inter-religious gathering in Boston as the representative of a lineage of yogis founded by the Bengali guru Shyama Charan Lahiri Mahasaya, a married yogi. Significant Tantric influences are found in the writings of Yogananda and his gurus, together with frequent biblical references, aimed at showing a basic affinity between Christianity and the mystical vision of the Bengali and Kashmiri yogis.

My paper will examine the themes of yoga and the male-female embodiment in the Autobiography of a Yogi by Yogananda (1946) and in some of his instructions in Kriya Yoga given to his initiates. This best-selling autobiography, still in print, finds a Christian parallel in The Seven Storey Mountain (1948) by the Trappist monk Thomas Merton. I will also study some points of contact between Yogananda’s mystical yoga and the teachings of Kashmir’s medieval sage Abhinavagupta and the twentieth-century pundit Gopi Krishna. My conclusions will suggest possible ways that their intuitions and experiences can be brought into Christian contemplative practice.

The Sign of Jonah

The sign of Jonah (Luke 11:29-32) is a sign of contradiction. That is, the sign mirrors the contradiction of a people called to prophesy who, instead, flee their calling. The Book of Jonah, as part of the Hebrew Scriptures, is a parable that speaks to a prophetic people, but it also speaks to many others in many ways, because Jesus said that anyone seeking a sign that would cancel their doubts and fears will only find Jonah, a fearful and despairing man who himself became a prophecy in virtue of his contradictions.

The Book of Jonah is a funny story: it makes us laugh in order to make us think. Jesus refers to Jonah several times in the gospels, but each time the meaning is different. We can suppose that Jesus himself didn’t totally clarify the meanings, because he wanted to provoke the disciples to question their own presuppositions.

We who listen to the gospel also need to question what we take for granted. We are a bit like the drug-dealer Sportin’ Life in Gershwin’s opera Porgy ’n’ Bess, when he sings: “I takes the gospel whenever ’tis poss’ble, but with a grain of salt.” When the gospel challenges us — not just as individuals but also as a faith community — and God tells us to go East, we are likely to go West, like Jonah. When Jonah was ordered to go prophesy in Nineveh, he took for granted that the Ninevites would not believe him and he sailed away. Then the whale caught him and brought him back to land, and he did end up in Nineveh, whose people understood his message better than he did and performed a fast. Jonah was angry with them and with God, because they turned from their sins and God did not punish them.

What can this say to a church that celebrates Lent? Maybe we need to substitute other names for the Queen of the south (who came to hear Solomon) and the Ninevites (who listened to Jonah) — say, people of other religious traditions who experience God or the Spirit, or people of good will with a social conscience that makes them work for justice. When Pope Francis tells us that today is not an epoch of change but a change of epoch; when he places before our conscience the rapid and drastic environmental changes taking place on our planet-home and the urgent demand that we act on these facts, are we going to ship out?

If we believe in Jesus, we cannot escape our prophetic responsibilities, but if doubts and fears make us want to do so, Jesus offers a remedy: he makes us one body and one spirit, living as a sign of Jonah for all humankind. If we take the remedy, we shall learn to trust and hope, and this will be our prophecy.

Bach and Indian music

“The Hindu musician does not read set notes; he clothes anew at each playing the bare skeleton of the raga, often confining himself to a single melodic sequence, stressing by repetition all its subtle microtonal and rhythmic variations. Bach, among Western composers, had an understanding of the charm and power of repetitious sound slightly differentiated in a hundred complex ways.” (From the Autobiography of a Yogi, by Paramahansa Yogananda, 1946, ch. 15, p. 115).

This was the passage that my mother pointed out to me, when she gave me Yogananda’s book. I read the page and then went to the beginning and devoured the whole book. I was fourteen at the time, and reading that book opened a path for me that led to a monastic vocation among the Camaldolese Benedictines at New Camaldoli Hermitage in Big Sur, and later to many sojourns in India.

Yesterday (Jan. 24, 2016) I attended a complete performance of Bach’s final work, The Art of the Fugue, by the Moderna Duo, pianists Jerry Kuderna and Monica Chew. Bach wrote the work in “open score”, that is, without any indication of what instruments were to play the four voices. In the nineteenth century many understood The Art of the Fugue as a thought experiment, rather like those employed by Galileo and his successors in order to test scientific hypotheses. All the recordings I have listened to — orchestral or organ transcriptions — did not convey the deep emotions of the dying maestro, emotions I knew must be there.

The opening bars of the first fugue drew tears from my eyes and convinced me that only now, in the twenty-first century, after the musical revolutions of the twentieth, can we embrace this final opus of Bach with its full meaning, not only for western music but above all for life itself. I also realized that my efforts to express emotions and life experience through composition point back to Bach and his contrapuntal vision of life, Christianity, and the whole universe. I have more to say about this, and perhaps now this blog will take on new life.

Ascent to the depths

“Ascent to the depths of the heart”: this phrase is the title of the published diaries of the monk Henri Le Saux, who in India was known as Swami Abhishiktananda. Actually, the English translation of the book says “depth” in the singular, because the translator saw the French word fond, which is singular and means “the bottom”. But in English we say, “depths” to mean the lowest point of a space, and also the innermost point of a cave, a well, or anything else that can be thought of as deep.

The phrase is of course paradoxical, in a way self-contradictory. You do not ascend when you enter some deep place and end up at the bottom of it. But the paradox is not only permissible but also necessary, since contemplation, like love, takes us both inwards and upwards. And of course, the movement is recursive, that is, it runs in both directions, as in the Gratefulness.org thought for the day: “Gratitude is an ascending reflection of a descending grace” (Beverly Novak).

Is there any real up or down, inside or outside, in contemplation or love? Even the idea of going up or going anywhere is paradoxical. Sometimes the important movement is downwards, as when we speak about “falling in love”. This metaphor ought to work just as well when we talk about contemplating God, and I’m sure some mystic has spoken about falling into God. I bet Swami Abhishiktananda said something like that.

Who was Abhishiktananda? He was born in France in 1910, and at age 19 he became a monk at the abbey of St. Anne in Brittany (northwestern coast of France); in 1947, after 18 years in the monastery, he went to India to join another French priest, Jules Monchanin, who was 15 years older than he and had been in India for 9 years. In 1950 Le Saux and Monchanin founded an ashram, like a hermitage, at a place called Shantivanam, “Forest of Peace” (actually, just a mango grove); and with the blessing of the local bishop, they took Indian names (Abhishiktananda and Paramarupyananda) and began wearing the orange robes of Hindu sannyasis, the original monks.

Many Hindu monks are also yogis, but most people who do yoga, whether in India or outside India, are not monks. If I want to call myself a yogi, I have to distinguish between Big Yoga and Little Yoga. Big Yoga is about postures and breath control; it is something that you do, something that brings together your body and mind under your will. Big Yoga is like the big yoke an Indian farmer places on the necks of his two bullocks, to make them plow the field together and move as the farmer guides them. What I know about Little Yoga I learned from the writings of Yogananda and the teaching of his immediate disciples. I stay mostly with Little Yoga.

When I say “ascension” I am of course also thinking about the Bible story of Jesus ascending into heaven after his resurrection. A couple of weeks ago we celebrated a liturgy around this story; here are some words I said at that liturgy:

Mark declares his faith in the Risen Lord’s presence at God’s right hand in heaven; he affirms this using the passive verb, “he was taken,” to signify God’s action on Jesus, and the active verb, “he sat down,” to signify Jesus’ relationship to God. Mark does not describe the actual ascension, but Luke does, in the Acts of the Apostles: “he was lifted up, and a cloud took him out of their sight.” We can set aside the details, like levitation and the cloud, because Luke and Mark both convey the same meaning: both wanted to reassure the coming generations that, even if Jesus is no longer appearing in bodily form, as he did to the twelve apostles and the five hundred disciples that Paul talks about, he is still with us, and he will be for ever.

Arthur, one of my fellow monks, said it right a few days ago: Jesus did not go back into some kind of ‘divine exclusion’, as if he had enough of our messy humanity and went back to being God. The God of Jesus remains the God in Jesus; the Word was made flesh for ever. Remember that his flesh is our flesh, and so his ascension means that we are included: we are seated at God’s right hand together with Jesus — Paul says this too. So we cannot say this too often: we have ascended with him.

However, we are also down here, and this is where we belong, during our physical lifetime, as we walk in faith. We are earthly, as Jesus was and is, but today we can add another expression: we are cosmic, as Jesus is and was. He makes us understand that we are not just skin-encapsulated egos, nor was he. The illusion of our separate individuality is just that: an illusion. The truth about us derives from the truth about Jesus: when God took him, Jesus took us along, and we are no longer separate, because with him we expand into a cosmic unity. The cosmic multiverse is his body, and now it is our body too.

What is the consequence of our cosmic inclusion in the ascended Jesus? Let us take the answer from what the two men in white robes said to the disciples: “Men of Galilee, why do you stand looking up toward heaven?” This is what they call a rhetorical question, that is, a question that implies its own answer. The same as when the unrecognized Jesus said to Mary Magdalene, “Woman, why are you weeping?” And when the angel said to the other women on their way to the tomb, “Why seek the living among the dead?” The answer is there in the question: “He is risen; he is not here.” Like, “You have no reason to weep, Mary!” And, “Stop looking at the sky! You will see him again.”

The two men meant that the disciples would see him at the end of time, but they also implied that there would be a seeing of Jesus in the community of faith and in the love that makes them reach out to the poor, the sick, the weak, as Jesus did. They remembered what he had said, while he walked with them on this earth: “When you did it to the least of my brothers and sisters, you did it to me.” Jesus ascended, but first his God-nature descended into the depths of our humanity, and in this mystery, his descent and his ascension are one: he ascends into the poor who are always with us, and he ascends into the depths of our hearts. Now he descends into our bread and wine, to make them and us his true and abiding presence, his cosmic body in the here and now.

Cinema history’s first film in Esperanto: “Angoroj” (1964)

As happened in the case of “Incubus”, the 1966 film with dialogue in Esperanto, the screen-writer and director of “Angoroj” (“Panic Attacks”), Jacques-Louis Mahé, angered by the critical and box-office failure of his film, attempted to destroy all copies of the original. Three copies remained, and in 1991 “Angoroj” was roughly restored; it can now be viewed in its entirety on YouTube.

Will there ever be a public for films entirely in Esperanto? I think there already is, although those who understand the language to some degree and enjoy it will not fill theaters. When the purpose of a film is basically didactic — telling a story in simple language, learners will watch and pay to watch. The moviemaker will have to accept that the work is a labor of love; the passion for this beautiful language will have to be her/his primary motivation, rather than gain or fame.

Please scroll down through the blog posts here, until you find an entry regarding “Incubus”, with an explanation of how my junagxa pasio for Zamanhof’s constructed (or “composed”) language has reawakened in my elder years and has led me into the toil of transcribing the spoken dialogue of these two films. Some may consider this a foolish waste of my time. For me, it is a contemplative exercise that has given me insight into the nature of the human as a conversational animal. We do not speak to each other for purely utilitarian ends: conversation at its best brings the speakers and listeners into a state of communion beyond the sense or intended purpose of the words exchanged. The dream of Zamenhof is also a kind of prophecy: every sentence in Esperanto expresses the hope for, and intention of, an interpersonal and social bonding that is not contingent on membership in an ethno-linguistic tribe or on citizenship in an empire past or present.

Here is my transcription, posted here for the sole purpose of educating the readers and promoting the idea of a language spoken by no army — vortaro sen militistaro — a language of freedom and friendship — liberiga lingvo.

ANGOROJ: verke de J.-L. Mahé, transkribita de Tomaso Matus.

[Forscena voĉo] Urbego: oceano da domoj, formikejo da homoj, kie najbaras belo kaj trivialo, virto kaj krimo. Parizo: la ĉivito de la spiritaj lumoj, la Ville Lumière, kaj la urbo de la spritaj distroj, the Gay Paris. Parizo: la eterna allogo de la turistoj, kiu dividas sin inter la grandiozo kaj la kuriozo, inter Notre-Dame, la Eiffel turo, kaj la Place Pigale; la Operdomo kaj la plezurlokoj; inter la Triumfarko kaj la blanka preĝejo de la Sacré-Coeur.

Sed apud tiu duobla vizaĝo de la malnova metropolo, estas ja aliaj, pli malbrilaj, iafoje pli pigritaj. Unu el ili sin montras, kiam oni malsupreniras norden, al St. Ouen: ĝi estas la Marché aŭ Puces, la Pulbazaro. Tie, laŭlonge de popoldensaj aleoj, sterniĝas ĉiuj defalaĵoj de la granda urbo, vivoskorioj, el kiuj ĉiu vendanto aŭ aĉetanto provas tiri ian profiton, kiel ajn ne verŝajne tio povas plejofte esti. La Pulbazaro prezentas en si mem apartan grandan vilaĝon, kun sia flaŭro, el barokaj komercaĵoj, kaj sia faŭno, el pli-malpli leĝaj komercistoj, el kies montrejoj, de tempo al tempo, saltetas la insektoj, kiuj donas sian nomon al tiu stranga bazaro.

Miksamaso da revendataj ŝuoj, da kanadaj jakoj, da modestaj luksaĵetoj, kiujn okaze ne malŝatas juna fraŭlino. Jen lampoj, petrolaj kompreneble; horoloĝoj, kiuj jam delonge ne plu konas la horon; matracoj; fiakraj lanternoj; unu ŝpinrado; unu preĝejkoko; elmontrado de juveloj; vicoj da klozetseĝoj modernaj, apud alia seĝo malmoderna, kaj unu antikva sed reĝa; ligna busto de episkopo apud pentraĵo de forgesita mondanino, kaj la kandelingoj kaj kandelabroj, kiuj ŝajnas inspiri tiun kitariston; aŭ eble spektaklo de meĥanikaĵoj. Kaj kiu artisto lasis al ni jenan panoramon de Orleano, ĉi tiujn klasikajn portretojn, tiun buston de virino, aŭ eble vi preferus la senfiguran pikturon? Vivon al tiu senorda fatraso donas la langoviglaj bazaruloj.

Rimarku ĉi tiun junan virinon: ŝin oni nomas Irena, kaj ŝi estas tre ĉarma, ne? Ĉirkaŭrigardanta, senhaste, amuze, scivole, preskaŭ kiel naiva knabino — ne tro fidu ŝin, ĝustatente memorigas al ni malantaŭe la nigra-blanka krozanta aŭto! Kaj tiun ĉi, kiel vi pritaksas? Lia nomo estas Henriko; en tiu medio, oni ne tro zorgas pri la familiaj nomoj. Ne unu hundo lin mordis, ne unu vento lin tordis; ne esperu de li tro da delikateco. Kaj jen Karleto: ankoraŭ unu maltrankviliga figuro. Ŝajne li iun serĉas — ĉu kunulon por ludi kartojn? Ne — pli probable viktimon de kiu eltrudi monon. Nu, kial ne ĉi tiu digna miopa burĝo?

Pretaj ĉiuj? La filmo povas komenciĝi!
…

[Policano, dum Irena ridegante forkuras el domo] Kiom da frenezuloj estas en libereco! [Kun alia policano li entras tra malfermita pordo en domon el kiu Irena foriris]
…

[Polica komisaro] Se tiuj du stultuloj estus almenaŭ arestintaj tuj la virinon, mi estus gajnintaj du semajnojn da enigmojn kaj da senutilajn supozojn. Anstataŭ tion fari, ili lasis ŝin forflugi, vizitis la domon — por kion trovi? Du kadavrojn, du revolverojn, la unuj sen rilatoj kun la aliaj, ĉar ne tiuj du revolveroj fabrikis la kadavrojn. Kiom da tempo perdita! Nu, ĉar fine oni retrovis la ulinon, mi sentas ke mi proksimiĝas al la konkludo de miaj cerbumaĵoj. [Al sekretario] Ŝi estas tie ĉi?… Bone! Alportu la ŝlosilon de l’ mistero. Nu, taĉmento, exteren!

[Policiano] Jes, ĉefo!

[Komisaro al Irena] Do, ĉu vi retereniĝis post viaj emociitoj? [Sen respondo] Vi ne estas babilema. Tamen ŝajnas ke estas nun oportuna momento por rakonti. Do, kio okazis?

[Irena] Nu, Jen… Ĉio komenciĝis unu dimanĉon. Matene. Sur la Pulbazaro.
…

[Karleto, al la Burĝo] Vi interesiĝas pri kurozaĵoj?

[Burĝo] Iom.

[Karleto] Pri antikvaĵoj? Bildoj? Aŭtografoj?

[Burĝo] Aŭtografoj? Jes. Ĉu tie ĉi vi konas iun?

[Karleto] Oooh, mi mem havas multajn.

[Burĝo] Ĉu mi povas vidi?

[Karleto] Jes.

[Burĝo] Kiajn?

[Karleto] Alexei, Waringhien, Zamenhof.

[Burĝo] Raymond Schwartz?

[Karleto] Raymond Schwartz, kompreneble! Mi havas tion hejme — se vi bonvolas veni kun mi… [Ambaŭ iras al domegaĉo; Karleto malfermas pordon, eniras Burĝo; Karleto restas ekstere, ŝlosas pordon. Krom pordo oni aŭdas bruojn, kaj la Burĝon kriantan angore]
…

[Nokte. Fenestro lumigita de apartamento. Ene, Henriko plende parolas kun Karleto] Alian fojon, vi povos provi kolpon pli diskretan. Ĉiuflanke estas najbaroj. Se la ulo estus blekinta pli forte, ni ĉiuj nun estus en karcero.

[Karleto] Vi preferas in pac’ vivi. Bedaŭrinde, kelkfoje oni devas improvizi, ĉu ne?

[Henriko] Improvizi? Absolute ne! Se vi agas iam, ie, kaj iel ajn, vi frue aŭ malfrue fiaskos! Definitive! Koncerne min, mi de nun malfidos de viaj improvizaĵoj.

[Karleto] Oj, ve! Sed komprenu do, kolbaso, ke oni devas kelkfoje konsenti pli da riskoj.

[Henriko] Riskoj… ĉu viaj aŭ miaj? Viaj, atendi ekstere, dum mi faras aĉan laboron. Tiel, se la etoso putriĝas, vi estas la unua al forgalopi gvaten per rakedo inter la pizangoj, nek vidite, nek aŭdite! Dum kio restas al mi? La plora rolo klarigi la situacion al la petoluloj de l’ polico. Ĉar hodiaŭ, se unu estus kroĉita sur la loko mem, ĉu estus vi, aŭ mi?

[Karleto] Kompatindulo. [Al Irena] Li tuŝas mian koron. [Al Henriko] Kio? Mi alportis al vi aferon zorge enpakitan. Vi ne multe bezonis kliniĝi por ĝin preni, kaj vi al morto gruntas? Nu, ĉu vi esperis ke mi alportus al vi la marionulon tute arostitan? Kaj sur pleto preferinde? [Al Irena] Ĉu ne vere, Irena?

[Irena] Ha! Laŭ me, viaj diskutaĉoj… Pli utile: Morto kion al vi alportis?

[Karleto] Jes, anstataŭ tion vortolaksi.

[Henriko] Se min pravigus vi, tio mirigus min.

[Irena] Kial do? Estas vera ke vi ĉiam atakas lin, tiun elektulon. Tamen, kion vi farus sen li? Ah? Ho jes, ja, vi montras grandan parolfaŭkon nun, sed ne estas same kiam li devas prepariĝi al laboro. Ĉar teorio kaj vi estas en konflikto, ĉu ne? Tiam, oni ne aŭdas vian melodian voĉon, eĉ ne susuretojn. Nur poste aperas la riproĉoj. Kvazaŭ hazarde, ĉiam al momento de la kontoj!

[Henriko, batante sur tablo] Sed sankta tombo de Di’!

[Irena] Ah ne, Henriko, ne ekscitiĝu… Mi kunsentas ke, por esti virego, vi havas la taŭgan bicepson kaj sufiĉan pezon — ĉefe la pezon! Eĉ mensan. Ĉu mi ne pravas, Karleto mia?

[Henriko] Oh, sufiĉas! Mi neniam diskutas kun pupinoj. Jen ankaŭ fikutimon kiun vi donas al ili. Kio estas en tio. Paperaĵoj. Paperaĵoj. Kaj vi nomas ĝin “aferon bone preparitan”? Fruegeman ĝenon por paperaĉojn?

[Karleto] Eh! Silentu! [Legante el karteto] Raul de Poassac, membro de l’ Akademio, Beletristo, Ĵurnalisto. Diru: oni ne manĝigas tion ĉiutage al vi — akademianon!

[Irena] Kion iris li araĉi sur la bazaro?

[Karleto] Certe, aĉeti kuriozaĵojn. Sed ankaŭ sendube por dokumentiĝi. Eble li preparis romanon.

[Henriko, kontante bankonotojn] Dudek kvin, ses, sep, ok, naŭ, tridek, unu, du, tri…

[Karleto, mirante foton de belulino] He he! Ŝi estas manĝinda, tiu musino! [Donas foton al Irena]

[Irena] Ha! Mi amas vin plimulte — komparu zorge, Henriko mia… [Legante el dorso de l’ foto] “Al Raul, mia kara amaĵo — Junio, milnaŭcentdudekkvin”.

[Karleto] Tio okaze, vi ne devos tro multe barakti por esti pli seksaloga, ĉar post tridekkvin jaroj ŝi havis tempon por delikate velki, la dolĉa amikino.

[Henriko] Tre plaĉas al mi viaj klaĉaĵoj. Vi babilas, vi salivumas, sed la plej klara punto en l’anekdoto estas ke la tuta operacio konkludiĝas por profito de kvincent frankoj.

[Karleto] Diru al mi: ĉu vi eble supozas ke mi tute kretiniĝis?

[Henriko] Kial? Eble vi opinias ke mi ne sufiĉe laboris por kvincent frankoj?

[Karleto] Al vi mi firme konsilas ke vi ne plu klaunaĉu! Vi ja scias ke ni konvenciis pri duono duono. Kompreneble, la rento ne estas spezo. Tamen kontrakto estas kontrakto.

[Henrike] Okej. Sed condiĉe ke l’afero valorigu la penan, aŭ tiun fojon vi provos trovi ion pli bonan, aŭ ekstrakti… vin mem!

[Karleto ŝlosas pordon, al Henriko] Sidiĝu! Eta kapo mia, mi lasas al vi kvin minutojn por redoni al mi la monon. Se ne…

[Henriko] Ĉu vi pretendus min timigi?

[Irena] Ah, silentu! Kaj preferinde aŭskultu tion ĉi. “Raul, mi provis ami vin. Mi ne sukcesis. Mi foriros kun la viro de mia vivo. Restu en viaj nuboj kaj lasu min trankvila. Paŭleta”. Eble, jen estas la fino de bela amromano.

[Henriko] Jen, tiu aĉo!

[Karleto] Konklude, se liaj glandoj ankoraŭ turmentas lin, ŝajnas ke mi tre utilis al li.

[Irena] Eh, minuton! Datita Januaro milnaŭcentdudekses. Ekzistas ankaŭ postskribaĵoj: “Viaj minacoj ŝanĝas nenion”. Jen, jen… minacoj! Do, pliverszajne al la virino vi utilis.

[Henriko] Jes, ja, prave! Eble eĉ ni povus iom negoci. Ĉu ne? Sufiĉus ke ni retrovu la ulinon.

[Karleto] Ah, lalala. Kaj vi iros ŝin viziti, sendube. Vi diros, “Pardonu, sinjorino, Mi havis la honoron liberigi vin de danĝera ulo; je kioma sumo vi taksas mian servon? Ah, se mi estus perfida, vi meritus ke vin lasu min ami”. Vi ridaĉus, sed ŝi ekkrius, “Dankon, novela kavaliro. Post tio, mi povos rifuzi al vi nenion. Prenu mian koron!” Kiu scias? Eble tiu favorus al vi bonajn momentojn. Ĝi certe estas koro spertoplena. [Okulante Henrikon] Bedaŭrinde vi riskas pli verŝajne kroĉokapton de unua klaso. Kaj ĉar ni estas en la sama vagono, mi pli ŝatas ke vi restu trankvila. Ĉu komprenite? Cetere, ĉu la ulino estus sufiĉe stulta per trakti kun vi post tridekkvin jaroj?

[Irena] Oni povas nenion aserti; en neniu persono venĝemo estas bestia sento.

[Karleto] Bone, sufiĉas! [Al Henriko] Mia virtulo, ankoraŭ mi atendas la dudekkvin sakojn.

[Henriko] Sakojn?

[Irena] Jes, en bona franca slango. [Sakoj = cent frankoj]

[Karleto] Do, nu…?

[Henriko] Mi jam respondis al vi.

[Irena] Ah, ne rompu nian kapon, Henriko! Mi scias ke fine vi ellasos la monon. Sed ĉu vi almenaŭ fine serĉis, ĉu vi ĉirkaŭrigardis: povas esti valoraĵoj, friponaĵoj; rigardu plu!

[Karleto] Kio jen estas? “En okazo se mi subite mortus, bonvolu resendi la ĉi-internan leteron al tiu adreso”. Sinjorino Paŭleta Fonta, vojo Almozoj, Saint-Tropez. [Al Henriko] Ĉu vi poŝtos ĝin?

[Henriko] Baru vian kloakon! Kaj ne perdu tempon — malfermu! [Karleto silente legas leteron, poste metas ĝin en poŝon]

[Karleto, salutante Henrikon] Saluton. Konsentu, virtulo mia: mi… mi havas pliprofitigajn okupojn.

[Henriko] Ĉu vere vera tiu vero estas? [Eltiras banknotojn el poŝo] Jen… Vi bone taŭgas teni okule, jes, sed…

[Karleto, metite manon sur sian poŝon] Estu tiel… Sed jen lasta foje ke ni laboras kune. Aŭskultu: “Vi tre korvundis min iam antaŭlonge. Mi suferis multe kaj akre, sed mi pardonas al vi”.

[Irena] Vidu — jen de li la minacoj: beletristo, poeto, “Mi pardonas al vi”. Kiu al li povas elfuzi kiel kriplaĉulo?

[Karleto, legante] Ah… “…mi pardonas al vi. Mi supozas ke, post ĉio ke vi suferigis al mi, miaj paroloj vin surprezos. Tial, mi konfirmos ilin per agoj. Mi volas ke vi povu konkrete memori pri mi. Pro multaj motivoj mi ne povas vin mencii en mia testamento…”

[Irena, daŭrante legi leteron] “…sed tio ne ŝanĝas mian decidon rilate vin. Vi certe ne forgesis la domon kiun mi aĉetis por vi: 8, strato Jossinet. Mi daŭre vivas tie. La seruroj restas la samaj, kaj iliajn ŝlosilojn vi havas…”

[Karleto] “Venu do al Parizo, urĝe antaŭ ol la leĝistoj, kaj iru tuj straton Jossinet — neniu konas vin, neniu vin ĝenos. Iru al la kelo, kie vi trovos, en tre speciala kofro, tion, kion ekster ĉiestio mi destinas al vi”.

[Henriko] 8, strato Jossinet.

[Irena] “In tre speciala kofro, tion, kion ekster ĉiestio mi destinas al vi”. Kio ĝi povas esti?

[Karleto] Ho, evidente. Ĉar la ulino devis resti nekonata, li ne povis lasi al ŝia nomo skribvaloraĵojn, kiujn ŝi ne povus negoci.

[Irena] Mia opinie, temas eksklusive pri oro, eble juveloj, kaj monbiletoj. Por vi ĝi estas laboro. Ĝi estas la ĉefa loto de la ĉia loterio, kiu falas el la ĉielo.

[Karleto] Do, ĉu ni iru?

[Henriko] Mi atendus.

[Irena] Kial?

[Henriko] Tiu letero estas antaŭpreparita. Ĝi estas sendube malnova. De kiam, la paĝo kiun li skribis? Povis okazi ŝanĝoj. Plie, li supozeble skribis aliajn, kiujn la taksistoj de la polico eble trovis en liaj poŝoj. Vi ne scias ĉu li ne dungis gardistojn por tiu domo, ĉefe se ĝi entenas gravan sumon. Ĉio ĉi povus okazigi malagrablajn renkontojn. Mi plivolonte irus antaŭe viziti la cirkaŭlokojn.

[Karleto] Hmmm, jes, por unu fojo vi ŝajnas prava. He he, malgranda nazo de bufaĉo mia, mi ne estas tiel stulta ke al vi aspektas. Ni ne defiu la sorton. Hmmm, aliflanke, ne gravas unu tago pli aŭ malpli.

[Henriko] Ni estu singardemaj.

[Karleto] Ja ja. Do, mi morgaŭ matene vagados en tiu kvartalo. Tiamaniere mi plibone, trankvile preparas mian aferon, kaj ni povas operacii la sekvantan nokton.

[Irena] Ĝuste, ĝuste. Kiam ni rendevuos?

[Henriko] Ĉu kun ŝi?! Ah ne! Vi, vi restos en via lito.

[Irena] Ĉu vi ne kredas min kapabla labori?

[Karleto] Tio ne estas kontraŭdiro.

[Henriko al Karleto] Sed hodiaŭ temas pri via laboro. [Al Irena] Vi bezonas trenaĵojn.

[Irena] Sed…

[Karleto] Sed nenio. [Al Henriko] Nu, ĉirkaŭ la naŭa, sur la stratangulo? Bone. Ĉu venas vi, Irena? Saluton.

[Irena proksimiĝas Henrikon, prenas monon kaŝe, kaj kisas lin frunte] Ĝis, pikuleto mia. [Tiras lian kaskedon sur l’okuloj, kaj foriras]

[Henriko] Vermoj! [Vidante mankon de la monbiletoj] Ŝlimvermoj! [Trinkas, relegas leteron de Raul, ridetas, prenas ilojn kaj revolveron] Lernantoj. Buboj. Bubetoj. Tro junaj. Bubetidoj. Tre bubetidaj. [Malfermas pordon, voltas por preni jakon, foriras]
…

[Irena kaj Karleto ĉe la stratangulo de strato Jossinet; Henriko mankas. Irena aperas, kaj Karleto diras al ŝi] Mi malpermesis ke vi venu ĉi tie.

[Irena] Ve… Feliĉe vi tial permesis al via karo amiko Henriko. Ĉu vidis lin?

[Karleto] Li malfruas. Sed li tuj venos.

[Irena] Eble… Se mi povas esti same bonvenonta kaj venita.

[Karleto] Kion mi devas kompreni?

[Irena] Ne cerbumu. Venu menso al la klarigon. [Kune kruĉas straton]

[Karleto, vidante seruron dismuntitan interne de palisaro] Sakre! [Ambaŭ eniras la domon tra fenestron]

[Irena] Ŝajnas ke li ne perdis sian tempon.

[Karleto] Putre!

[Irena] Jen problemo idiota: unu viro mortas, dua viro rabas, tria viro grumblas. Demando: Kiu pagos la fakturon de la elektro? [Ridetante] Verŝajne li ĵus eliris. Li lasis la lumon ĉie.

[Karleto] Putre de putre!

[Irena] Anstataŭ sakri, ni prefere intempe trovu la kelon. [Trovante eniron de l’ kelo] Eh, jene ankoraŭ! [Ili subeniras en kelon]

[Karleto] Jen. La speciala kofro!

[Irena, aŭdante strangan bruon] Karleto!

[Karleto] Nu kio… estas trablovo. Kio pli?

[Irena] Nenio. Nenio… aŭskultu! Karleto! Iu pasis malantaŭ la luko.

[Karleto] Ah, estas pasanto — la luko rigardas al la dorso strato.

[Irena] Ĉu vere? Antaŭe trablovo, nun tiu pasanto… vi trovas ĉion tute normala?

[Karleto] Oh, kial vi cerbumas? Se iu estus tie, jen la dueblecaj: aŭ li estas kuraĝulo ke jam estas antaŭ ni; aŭ li buliĝus en angulo por nin kaŝe observi. Sed li ne amuziĝus klakigi la pordojn aŭ preterpasi la lukojn. Do mi konsilas vin kredi, ke neniu ĉeestas.

[Irena, angore] Ne normale. Ne normale. Karleto, okazas io ne normala.

[Karleto, kolere] Auskultu: mi reos suprenviziti, por vin kuraĝigi. Post kio, mi esperas ke vi kvietiĝos. Sed ne plu mi kunprenos ulinaĉon dum la laboro. Tiu fanfaronaĉas, sed fronte al la realaĵoj, ĉio evaporiĝas! Pfff! Kaj pli: kiel premion, oni kredus ke vi vetis doni al mi timkolikojn.

[Irena] Karleto, vi ne lasu min tuta sola!

[Karleto] Sed tio daŭros nur unu minuton. Mi estas certa ke nenio okazis tie supre. Mi tion faras nur por ke vi ne tiom trumpetu. Nu lasu!

[Irena] Ne fermu la stratpordon. Mi estus pli trankvila se ni povus foriri rapide. [Ŝi prenas kaskedon de sur planko] Kio? [Al Karleto returnante en kelon] Jen.

[Karleto] Kio ĝi estas?

[Irena] Nu… la kaskedo de Henriko!

[Karleto] Mi jam scias ke li venis antaŭ ol ni.

[Irena] Sed ĉu vi ne opinias stranga ke li forkapis sian kaskedon?

[Karleto] Kial?

[Irena] Pensu: ĉu vi iam vidis Henrikon sen kaskedo? Eĉ supozante ke li lasis ĝin fali, ĉu vi imagas ke li reiris kun kapo nuda, eĉ ne provis ĝin repreni? Riske ke ĉiu foje oni observu al li la vizaĝon? Ne, ne estas eble. Estas neeble!

[Karleto] Do?

[Irena] Do? Do… io okazis tie. Tion mi suspektis jam kiam mi trapasis la pordon. Jes, mi sentas teruran angoron. Mi estas certa ke… [Rigardas propran manon] Sango! Vi vidas ja. Mi diras al vi, ke katastrofo trafis Henrikon! Ke ni ne restu ĉi tie! Ke ni forkuru tuj, tuj, tuj! Iu certe kaŝiĝas tie, kiu nin atentas, kiu nin observas, nin gvatas, kiu certe atakos nin kiel li atakis Henrikon. Karleto!

[Karleto] Aŭskultu min zorge! Mi ne scias kion Henriko elfaris tiome aĉa eĉ male. Se la sorto lin trafis, estas beno por mi, ĉar mi tre esperas ke tio okazis antaŭ ol li malfermis la kofron. Kaj vin mi ne plu volas aŭdi! Vi volis veni kun mi — jen ni ĉeestas! Sed vi diriĝu en angulon kaj ŝlosu vian ulinan truon. Vi foriros tiam kiam mi foriros, ne antaŭe! Sed mi ne plu vin aŭdu, fekaĉe! Ne plu vin aŭdu!

[Irena] Jes, ja vi aŭdos min, se vi ne lasos min foriri! Mi ne plu volas resti tie! Nenio plu estas farebla — jen mi volas foriri! Tio malbone finiĝos — oni rigardas nin. Mi ĵuras ke ies okuloj sekvas niajn gestojn.

[Karleto] Ja ne, ne estu nenio timenda. Kiam mi iris supren, mi vidis nenion suspektinda. Nenio moviĝis — ni estas solaj.

[Irena] Ne estas vera! Mi volas foriri! Mi timas, mi sentas ion. Mi ion divenas — mi tion flaras!

[Karleto] Oh, vi silentu ja! Mi avizas al vi, ke mi nenion rimarkis — estas neniu ĉi tie!

[Irena] Mi ne scias. Lasu min foriri, ĉar mi timas — ĉu min komprenas? Mi timegas!

[Karleto] Ah, putre! Sed lasu al mi silenton! Fekulin’!

[Irena vidas kadavron, kriaĉas] Aaah! Jen tie — Henriko! Henriko! [Karleto kliniĝas sur kadavron] Li mortis?

[Karleto] Kuglo en la ventron. Vi pravas: malbonodoras tie ĉi. Sed, ĉar reen ni estas, mi ne foriros kun manoj malplenaj. Tiom pli, ke tiokaze li — li povis kunpreni nenion. Nenion!

[Irena] Karleto, mi foriru, mi foriru, mi foriru. [Karleto iras ĝis kofro, malfermas ĝin, eksplodas io el ĝi, kaj kuglo lin trafas ventre. Ŝi freneziĝas kaj fuĝas el domo, ridaĉante]

A few words on Day One: “God” is not an individual

Before Vatican II, the Catholic Liturgy on January 1st was called the Feast of the Circumcision. It offered midnight revelers the shortest gospel reading of the liturgical year, one verse from Luke: “On the eighth day, Jesus was circumcised.” Period. The priest was supposed to favor the devout revelers, commendable for fulfilling their Holy Day obligation, with an equally short, or nonexistent, sermon.

At this point I ought to quote Bugs Bunny, and say, “That’s all, folks!” But today’s gospel and today’s liturgy suggest we should say a word or two, not about the circumcision, but about Mary, the Mother of God, who originally was, and after Vatican II again is, the real subject of today’s feast.

The simplest topic I could think of is a comparison between God the Trinity and Mary. The Eternal One births the Word and breathes the Spirit; so birthing and breathing are the metaphors of God as love. This love is infinite and absolute, and so God cannot just be a loving individual, someone who loves but is not love itself. The Eternal One transcends us, who are all individuals, loving or not. Mary was an individual, but caught up in love, she transcended her individuality, and so she birthed God from her womb, after breathing in the Spirit.

Speaking of the Spirit, this Holy Breath constantly exhales, which is a funny way of saying that she always breathes life upon us creatures and never takes it away. We live every instant, because she, the Spirit, breathes life. But we creatures are caught in the dualism of inhaling and exhaling. Some people almost never inhale the Holy Breath, and so they miss her subtle fragrance. Because Mary took a deep breath at the Annunciation, she filled her body with the Spirit and she gave an individual human body to the eternal Word.

So what is the conclusion? Let’s all take a deep breath, and be ready like Mary to receive the Spirit, with the Body of her Son, and to give our bodies for the life of the world. If I might suggest a New Year’s resolution, very easy to keep, it would be this: Remember to inhale! Amen!

Readings on the last Sunday before Christmas

Last Sunday, which was the last one before Christmas, we heard the gospel of the Annunciation to Mary: the Archangel Gabriel comes to her and tells her that, if she consents, she will become the mother of the Son of God. And of course she does consent.

This gospel story is dear to us, but in order to see it in a new light, we might focus on the second reading, from Paul’s Letter to the Romans, especially on his reference to “the mystery that was kept secret for long ages but is now disclosed.” What exactly does he mean? He says something about what “is made known to all the Gentiles… to bring about the obedience of faith.” So the hidden secret is now made known to the Many, to the multitude of peoples who have not been taught by the prophetic writings, the “Law and Prophets,” that is, the Bible. Through these writings, says Paul, the knowledge of the only wise and eternal God was given to the Hebrew people, and now it is extended freely to anyone and everyone.

Question: does Paul affirm or imply that before the coming of Christ, nobody but the people of the Bible knew anything about the wise and eternal, the good and merciful God? First answer: ever since the Romans read the letter Paul sent to them, they, that is, the Christian people, have kept affirming that knowledge of the Ultimate as wise and good has always been available to humans, whatever their religious traditions. This Ultimate Reality communicates to us through nature and through the human spirit; those who contemplate nature and their own soul can know that the Being we call “God” is absolute, eternal, and good.

This is what our own Camaldolese monk Bede Griffiths, whom we remembered on his birthday last Wednesday, called “Universal Wisdom.” The idea goes back to the New Testament itself, and it was developed by Justin Martyr, Basil, Thomas Aquinas, and many others. At the First Vatican Council, it was made into a dogma, in the sense that the council affirmed the mind’s capability of understanding, by contemplating nature as both matter and consciousness, that God is our ultimate end and our highest good. The other dogma of Vatican I, papal infallibility, pales before this affirmation of the reach of the human spirit.

Another question arises when we read the sacred writings of Hinduism, Buddhism, Taoism and whatever: do they also reveal the Ultimate Reality? Before these writings were translated into a Western language, that is, before the nineteenth century, the answer was always “no”: it was taken for granted that there was no revelation outside the Bible and church tradition. We can’t take this for granted any more. That is why Bede Griffiths and Jules Monchanin looked forward to an Advent of India in the Church, as well as of the Church in India: advent and incorporation in each other.

The icons and other images of the annunciation to Mary usually show her with a book in her lap. Was she reading the Bible? Maybe, but the symbolism is deeper, and early church writers knew it. She was contemplating the Word in her own spirit, and so the Word was made flesh in her body. Augustine said it in Latin: Prius concepit mente quam ventre: “Mary conceived the incarnate Word in her mind before she did in her womb.” Of course neither Augustine nor anyone else was saying that Mary was a philosopher or an intellectual; what they meant was that her spirit was totally open to the reality of God as present in all things and available to all sentient beings. That is why she could let the Word be made flesh as a child in her womb.

The essential thing is not to restrict the scope of the Word, the divine reality, either in our consciousness or in the cosmos. Philosophers and scientists, intellectuals in general, often restrict their thought to current paradigms; that is, they think freely, but they stay inside the box. Other restrictions exist: David, for instance, had gained power through violence, and this made it impossible for him to build a temple for unrestricted access to God, a house of prayer for all people. Mary gave full access to God in the temple of her mind and the temple of her womb, so that the new temple, the body of the Incarnate Word, might come into our universe.

How do we become temples? One way is when the body of the Word comes to us as transfigured Bread. With Mary we pray that this coming will empower us to shed all our restrictions and to think and live freely in God.

Incubus 1966 [Movie Script in Esperanto]

Part of human ageing is the rediscovery of youthful passions, but without the passion.

One of my passions was Esperanto, an “art-language” (Eo: artlingvo) composed and published in 1887 by Ludoviko Zamenhof, a Jewish-Polish physician. In 1957, at age 17, I discovered a book on the language by a British musician, Montagu Butler. After two weeks I could read the language and I even wrote a letter in Esperanto to my girl friend. The rapidity of my learning Esperanto is less a reason to boast about my linguistic talents than it is a reason to praise Zamenhof’s skill in creating a consistent grammar (no irregular verbs) and a vocabulary that networks verb and noun roots from most European languages (and a Hebrew root here or there) into a melodious dialect that sounds Italian to Germans and Germanic to Italians.

Today people usually class Esperanto as a “constructed language,” a metaphorical building or palace of the mind. Others call it an “artificial” language, and this would be correct, if we were to say that a great painting or a great symphony was artificial. No, “art” is the better term, and my verb (Zamenhof “composed” Esperanto) suggests that it is something closer to an opera than an apartment block.

Does anyone speak Esperanto? Thousands certainly do, from those who say a few phrases (like the Polish phrases I picked up from my father and grandmother as a child), to those who converse and give lectures in the language. Hardly anyone speaks Esperanto from the cradle, and those who do so either speak it very poorly as adults or simply give it up (like George Soros, whose Jewish father in Nazi-occupied Austria had very good reasons for speaking only Zamenhof’s language to his sons). Esperanto was intended from the first as an auxiliary language, whereby people who couldn’t understand one another’s language could communicate on a level playing field.

If you want to hear it spoken, there are three movies viewable on YouTube which have Esperanto as their total dialogue: in reverse-chronological order, “Gerda Malaperis”, “Incubus”, and “Angoroj”. The middle one was filmed in Big Sur when I was a novice monk at New Camaldoli Hermitage (1966); the scenery was identical to what I could see on occasional hikes in the hills above the hermitage. Several scenes were shot in the chapel of San Antonio Mission just over the hill from us.

As my Esperanta pasio reawakened, I started transcribing the dialogue, which is sometimes incomprehensible on account of the flawed pronunciation (William Shatner spoke his lines with a Montreal-French accent). I deliberately disregarded both subtitles (the French and the English) and patiently listened and relistened to phrase after phrase, often reading lips, to get it right (or almost). I append the script to this blog post.

Disclaimer: like the reason for uploading movies and such to YouTube, this is purely for informational and educational use. A commercial DVD of the film is available, and that is the one I have. To see it for free, go here: http://youtu.be/LHUfHj2lTaM . The original script was apparently destroyed by Leslie Stevens, the director, when the film was panned by the critics and flopped at the box office. If anyone claims I have violated their copyright, I’ll take the text of my transcription off this page. If, on the other hand, you think I deserve some recognition for my toil, you are welcome to make a donation to New Camaldoli Hermitage, Big Sur CA 93920. Or just say a prayer — in Esperanto, if you wish!

INKUBO: DIALOGO EL FILMO

[Forscena voĉo] En la vilaĝo de Nomen Tuum, antikva cervfontano estas supozata enhavi kuracpovojn. En certaj okazoj personoj estis risanigitaj, sed pliofte ili akiris certan belecon. Tial la loko altiris la vanajn kaj koruptitajn, same kiel la kriplajn kaj malsanajn personojn. Kiel loko de mallumaj mirakloj, la vilaĝo fariĝis sin ĉasloko pro demonoj aperantaj kiel junaj virinoj, kiuj altiras makulitajn animojn en profundan malnoblecon, postulante ilin en la fino por la dio de la mallumo.

[Gustumante akvon el cervfontano, Olin] Sala!
[Olin al Kaja] Ĉu miaj variolmarkoj malaperas? Ĉu mi estas juna? Belega? Ĉu vi deziras min?
[Kaja] Mi deziras vin. Kio okazas al virino kiu trinkas tro da vino en la mezo de la tago?
[Olin] Ŝi estas kaptita!
[Kaja] Kiu estas mia nomo?
[Olin] Mi ne memoras eĉ mian propran nomon.
[Kaja] Kiel vi scias, mi estas pura?
[Olin] Vi estas?
[Kaja] Ne.
[Olin] Vi mensogetas.

…

[Kaja al Olin] Ĉu vi estas grave vundita?
[Olin] Mia frunto…
[Kaja] Lavu ĝin… en la maro.
[Olin] Mi ne povas marŝi.
[Kaja] Mi helpos vin. Mi naĝos, nuda.

…

[Kaja al Amael] Li estis tre riĉa, fratino, riĉa kaj abomena kaj avida je puno.
[Amael] Diru al mi, pri lia animo.
[Kaja] Lia animo, fratino? Animo estis malpulita, kruela, vejnita por negraj fibroj.
[Amael] Kiom da ili vi kaptis hodiaŭ?
[Kaja] Tri. [Mi kaptis] malbelan infanon mortantan per malamo; vidvinon abomenan kaj ĉagrenan; kaj tiun ĉi maniulon.
[Amael] Vi estas malgaja, Kaja.
[Kaja] Mi estas malgaja.
[Amael] La dio de l’ mallumo amas vin.
[Kaja] Do kial li min farigas kapti koruptitajn animojn? Kial mi devas malbone uzi miajn povojn paŝtante porkaĉojn? Mi estas laca altiri malbonaĉajn animojn al l’infero. Kial mi deviĝas tenti ilin, gvidi ilin? Ili trovos propran vojon al la kloaka de l’infero!
[Amaeil] Kiam la greno maturigis, iu devas rikolti ĝin.
[Kaja] Sed kial ni deviĝas fari tiun filaboron? Kial la inkuboj ne leviĝas el l’infero kaj buĉas ilin kiel ŝafojn?
[Amael] Animo ne povas devigate aliĝi al l’infero. Al ĉiu el ili estas ofertita elekto. Kiam ili decidas veni al nia renkonto, ni bonvenigas ilin.
[Kaja] Fratino, mi deziras pli ol tio! Certe, la dio de mallumo estus pli feliĉa por la kapto de bona animo — pura kaj bona, sen ombro de peko.
[Amael] Fratino! Estu zorga!
[Kaja] Mi havas povojn, Amael — povoj estas alprovindaj!
[Amael] Vi estas juna, Kaja. Vi ne scias kion estas boneco.
[Kaja] Mi volas scii. Mi volas provi sanktulon kaj detrui lin, kaj dispremigi lin, kaj meti mian piedon sur sankta nuko…
[Amael] Kaja, ne!
[Kaja] …igi lin furioza kaj fari lin suferi kaj poste puŝfaligi lin en la profundecon de l’infero.
[Amael] Kaja, ne!
[Kaja] Tiam mi estus demono kaj la filino preferata de l’ dio!
[Amael] Mi avertas vin, Kaja: forestu el bonuloj! Ili posedas povon kiu detruas korojn — grandan povon, misteran, profundan, pri kiu vi ne komprenas.
[Kaja] Povon? Kiun povon?
[Amael] Oni nomas tion: Amo. [Signante malbenon] Dio de mallumo, pardonu vian perditan infanon.

…

[Gustumante akvon el cervfontano, Marko] Ĝi estas dolĉa. [Marko al Arndis] Mi miras, se estas vera, ke tiu ĉi fonto havas kuracpovojn?
[Arndis] Via aspekto estas pli bona.
[Marko] Freŝa, pura aero revivigas min.
[Arndis] Viaj okuloj estas klaraj.
[Marko] Dum lastaj tri noktoj mi estis ebla dormi — sen audi tondrojn, sen sonĝi pri bataloj.
[Arndis] Vi estas ebla marŝi; viaj vundoj kuraciĝas. Ne estas longe antaŭ vi povos kuri.
[Ili ridas, Arndis] Ni plantos vian vergon, Marko, kaj lilioj kreskos.
[Marko] Jene, Marko, vi decidis vivi, finfine.
[Arndis] Marko, rigardu niajn vizaĝojn: ĉu vi pensas same, ke ni ne aspektas same? Mi devas konfesi ke, escepte pro nia nomo, neniam oni scius, ni estas frato kaj fratino.
[Marko] Ĉiuj scias! Ili sentas ĝin: la sam’ sango, sam’ koro, sama animo.

…

[Amael] Fratino, por la lasta fojo, mi petegas vin, ne klopodu preni lin — li estas vere bona.
[Kaja] Pio? Dion timanta? Kio estas tiel danĝera en tio?
[Amael] Li konfrontis la morton, Kaja.
[Kaja] Ĉiuj ili konfrontos la morton iam.
[Amael] Li estis sentima.
[Kaja] Ĉu tio estas tiel bona kaj nobla? La bestoj en la kampo havas kuraĝon. La plej malgranda birdo bategas siajn flugilojn por forŝiri mustelon el sia nesto.
[Amael] Sed lia kuraĝo iris krom memprotekto. Kiam morto ekaperis en fajrstormo, li ne turnis sian dorson sur siajn falintajn kameratojn. Li eniris kaj elportis ĉiun el ili kaj revivigis ilin. Mi avertas vin, Kaja. Ĉi tiu modesta viro, ki’ ne deziris honoron, tiu viro estas heroo!
[Kaja] Li estas mortema viro.
[Amael] Brava heroo, brava kaj bona!
[Kaja] Tial, li havas animon ki’ meritas batalon. Ne ekzistas herooj brulantaj en la fajro de l’infero! Neniuj el martiroj, nek sanktuloj. Ne provu haltigi min, Amael — mi avertas vin! Estu zorga! Protektu vin, gardu vin de bedaŭro aŭ compato. Gardu vin de larmoj!

…

[Kaja al Marko] Ĉu tio estas via lando?
[Marko] Mi loĝas tie ĉi.
[Kaja] Ĉu vi konas la ŝoseojn?
[Marko] Mi konas la ŝoseon de la muelo kaj de la rivero.
[Kaja] Helpu min — ĉu estas ŝoseo por la rikolto? L’avertilo de la vojkruciĝo estas rompita de la vento.
[Marko] Ĉu vi perdiĝis?
[Kaja] Jes.
[Marko] Kiam vi laste manĝis?
[Kaja] Mi ne memoras…
[Marko] Venu. Venu! Sidiĝu. Mia fratino bakis panon. [Al Arndis] Arndis! [Al Kaja] Ni havas fromaĝon kaj vinon… [Al Arndis] Alportu iom da manĝaĵon. Ni havas vojaĝanton perditan kaj malsatantan. [Al Kaja] Mi alportos al vi akvon.
[Kaja] Ne — mi sentas bona nun, dankon. Mi trinkis el la fontano malantaŭite.
[Marko] La cervfontano? Ĝi estas supozata havi kuracpovon, sed ŝajne tio ne estas vera. Vi ne devus iri tra la arbaro sola.
[Kaja] Mi ne havas elekton.
[Marko] De kie vi venis?
[Kaja] Avernus, apud lago — ne estas agrabla loko.
[Marko] Kial ne?
[Kaja] Vaporoj eliras el la lago kaj mortigas birdojn.
[Marko, dum Arndis alportas panon] Aha!
[Arndis] Foriĝas la lumo. Same kiel antaŭ stormo, sed mi ne vidas nubojn.
[Marko] Estas eklipso!
[Arndis] Mi neniam vidis unu.
[Marko] Ne rigardu ĝin. Alie la pupiloj malfermiĝos, kaj la flagro brulos viajn okulojn.
[Kaja] Ĉu estas signo?
[Marko] Kion vi signifas?
[Kaja] Ĉu ĝi estas sekuro de bono aŭ de malbono?
[Marko ridas] Kelkaj personoj vidas drakon englutante la sunon, sed nur estas la luno pasante inter la tero kaj la suno, la luno lasante ombron.
[Arndis] Iĝas malvarme.
[Marko] Nur dum momento.
[Arndis] La bestoj eniras.
[Marko] Ili pensas ke estas nokto.
[Audante sonorilon, Marko] Vesproj a la tagmezo!
[Arndis] La kokinoj ripoziĝas. Mi esperas ke tio ne malhelpu ilin ovmetante; ja ni bezonas la ovojn.
[Marko al Kaja] Ĉu vi timas?
[Kaja] Ne. Ne nun.
[Marko] Kie estas Arndis?
[Kaja] Sekura. Interne.
[Eklipso finante, Marko] Jen, ĝi estas finita. [Al Kaja] Ĉu vi sentas la lumon revenante? Estas matene. Ni pasiĝis la nokton kune.
[Kaja] Estas tempo foriri.
[Marko] Vi estas bonvena resti.
[Kaja, citante Amael] “Kiam la greno maturigis, iu devas rikolti ĝin.”
[Marko] Sed vi ne povas daŭrigi tutsole, ne tra la arbaro.
[Kaja] Mi povas sekvi la marbordon, laŭlonge la klifoj.
[Marko] Restu tie ĉi, mi petas! Diru al mi vian nomon!
[Kaja] Mia nomo estas Kaja.
[Marko] Kaja! Lasu min iri kun vi, por unu mejlo, almenaŭ ĝis vi trovos la vojon.
[Kaja] Kaj via fratino?
[Ridante, Marko] Ŝi esta sekura.

…

[Arndis] Marko! Marko… Mi ne povas vidi! Helpu min, Marko! Marko, mi ne povas vidi! Marko… Helpu min, Marko! 
[Nevedebla ĉeestiĝas Amael, kaj Arndis kriegas] Aaaah!

…

[Marko] Mi portus vin trans, sed mi dubas ĉu mi havas la forton.
[Kaja] Ĝi ne estas profunda — ni povos vadi.
[Marko] Estas vojeto sur alia flanko.
[Kaja] Ni povos sekvi ĝin ĝis la maro.
[Marko] Ĉu vi ŝatas la maron? [Ili vadas trans rivereton] Atendu min, militiston protektanton! Kiamaniere mi povos gardi vin sekure de danĝero?
[Kaja] Kiu volus endanĝerigi min en mezo de la tago?
[Marko] Kelka demono povus salti sur vin kaj blagi vin.
[Kaja] Demonoj kiujn mi konas estas kiel katoj: ili ne ŝatas akvon.
[Marko, falita en akvon, ridas] Kaja, atendu! Unu kaptis min!
[Kaja] Ĉu vi estas sin kontuzita?
[Marko] Neniuj rompitaj osoj, sed mia animo estas trasorbigita.
[Kaja] Kia protektanto vi estas! Estas bone ke mi ne lasis min porti de vi.
[Marko] Mi ne povas eĉ stari!

…

[Ili kisas, Kaja] Marko…
[Marko] Kiel vi scias mian nomon?
[Kaja] Via fratino nomis vin “Marko”.
[Marko] Ni devas fari fajron.
[Kaja] La suno sekigos vin. La sablaj dunoj estas varmegaj kiel la dezerto.
[Marko] Kiel vi scias…?
[Kaja] Ni havas sablajn dunojn kie mi naskiĝis. Vi demandas min…?
[Marko] Mi volas ke ĉio estu… akurata.
[Kaja] Ĉu io ĝenas vin?
[Marko] Mia koro estas bateganta.
[Kaja] Prenu min al la sablaj dunoj.
[Marko] Kaja, revenu kun mi, ree al la vilaĝo; restu kun mi, al la dometo.
[Kaja] Ni povus ripozi je la suno, nudaj…
[Marko] Kaja…
[Kaja] …kune.
[Marko] Mi deziras ke ni estu kune, ke ni restu kune, kiel viro kaj virino. Mi volas havi infanon.
[Kaja] Mi deziras ripozi je la suno…
[Marko] Kaja…
[Kaja] …apud la maro, je la fino de la tero, je la fino de la mondo.
[Marko] Kaja, neniu iam diros al vi kiel fari, kaj neniam iu malpermesos vin ion aŭ diros al vi… ne. Mi deziras vin, Kaja. Vi scias ke mi deziras vin. Sed estas pli ol nur kuŝigi je la suno nudaj. Mi deziras ke ni estu kune, sed gravas tre malmulte se niaj animoj ne estas unuigitaj.
[Kaja] Mi ne havas animon.
[Marko] Ne diru tion!
[Kaja] Ne diru ion! Ne parolu — mia spirito estas trempita, mia koro estas bateganta. Mi sentas doloron kiel tajdon, la suno kaj la luno proksimiĝantaj kaj unuiĝantaj.
[Marko] Kaja, venu kun mi! Kaj lasu min montri al vi kiel ni povas unuiĝi. Venu kun mi!

…

[Marko] Mi amas vin, Kaja. Dormu, Kaja, dormu. Mi portos vin hejmen.
[Amael, ne videbla, al Arndis] Reiru! Haltigu ilin! Haltigu ilin! Reiru al la katedralo. Sekvu la sonon de la sonorilego. Marko estas tie — iru al li!
[Arndis] Marko? Marko!
[Amael] Iru al li! [Fronte al la katedralo] Haltigu lin! Alvoku lin! Voku lin! Haltigu lin!

…

[Kaja kuras el la katedralo en la kampon, falas teren, Amael] Fratino, kion li faris al vi?
[Kaja] Li portis min…antaŭ l’altaro.
[Amael] Li malpurigis vin, koruptis vin per amo!
[Kaja] Jes. Li deziras min, li amas min.
[Amael] Li detruis vin. Fratino! Vi devas venĝi tiun sanktan abomenaĵon. Kraĉu sur lian kapon. Venĝegu, fratino, venĝegu!
[Kaja] Min perfortis, tro forte por mi!
[Amael] Mi ne signifas vin, Kaja. Disigu la surfacon de la tero, malfermu la inferon, kaj malligu la Incubus!
[Kaja] Incubus?… Ho, Incubus!

…

[Enirante katedralon, Arndis] Marko? Mi povas vidi vin! Estas mallume, sed ja mi povas vidi la kandelojn kaj la Crucon. Marko! Dankon al Dio!
[Marko] Arndis, kio okazis? Diru al mi.
[Arndis] Mi estis blinda de kiam estis eklipso. Mi vokis kaj vokis. Mi serĉis vin — estis kiel inkubo.
[Marko] Vi estas sekura nun.
[Arndis, vidante vangvundon de Marko] Via vizaĝo, Marco…?
[Marco] Ne demandu min! Mi ne scias, mi ne comprenas…
[Arndis] Kie ŝi estas?
[Marko] Mi ne scias. Mi vidis timon kaj teroron en ŝiaj okuloj. Kriegis kaj ekbatis kun mi. Poste ŝi forkuris.
[Arndis] Kien ŝi iris?
[Marko] Malproksimen. Tien.
[Arndis] Ĉu vi amas ŝin? [Marko kapjesas] Vi ne konas ŝin!
[Marko] Mi konas ŝin, en mia tuta vivo. Mi rekonas ŝin kiel iun ki’n mi amis dum mil jaroj.
[Arndis] Tiam vi estis… Ni reiru. Iĝas mallume — ja mi povas vidi dum nokto.

…

[Amael kaj Kaja marŝas ĝis la templo de nigraj mesoj; preĝante mallumulon, Amael] Dio de mallumo, unu el viaj filinoj estis pervertita. Mortemulo kortuŝis ŝin, koruptis ŝin per ago de amo. Dio de mallumo, ŝi estas tie ĉi, antaŭ vi, ploregante kun malamo, envenenigite, petegante venĝon.
[Aperante Incubus, Kaja] Incubus, mia frato, venĝu min!
[Incubus] Morte!
[Amael] Ne, ne mortigu lin. Li estas in stato de graco — li mortus benita.
[Kaja] Mi deziras lian animon.
[Amael] Prenu lin okulon por okulo.

…

[Nokte, ĉe la dometo, portante manĝaĵon al sia frato, Arndis] Estas malfrue — vi devas enlitiĝi.
[Marko] Ĉu vi vidas plibone?
[Arndis] Jes, mi vidas perfekte dum la nokto. La mallumo ŝajnas pacigi min.
[Marko] Mi kondukos vin a la kuracisto en la mateno.
[Arndis] Ne vere vi legas, ĉu ne?
[Marko] Ne. Mi ne povas.
[Arndis] Pensu pri ŝi, Marko. Se vi sentas por io plori, mi ne aŭdos vin.
[Marko] Ne gravas, se vi aŭdas min. Mi estas vivanta, nun.
[Arndis] Ĝi estas bone, ke oni havas por kiu plori.
[Marko] Mi amas vin, fratino.
[Arndis] Mi preĝos por ŝi, Marko, kaj por vi — ambaŭ vi.
[Marko] Preĝu multe. Bonan nokton.
[Arndis] Bonan nokton.

…

[Sonĝe Kaja alvokas] Marko! Marko!
[Marko, al Arndis] Arndis, ĉu vi aŭdis iun voki min?
[Arndis] Mi aŭdis hundon…
[Marko] Mi ne povas ripozi.
[Arndis] Mi akompanos vin ĝis la kampo.
[Marko] Vi estas duondormanta — restu tie ĉi. Mi rigardados ĉirkaŭe.
[Arndis] Ne iru tro malproksimen.
[Kaja, lontane] Marko!
[Serĉante, Marko] Kaja? Kaja? [Vidante ŝin] Kaja!

…

[Amael al Incubus] Ŝi kondukos lin al la maro. Lia fratino estas tutsola, atendante lin. Aperu antaŭ ŝi kiel juna viro — konduku ŝin tie ĉi al la Edzinĉambro.
[Aperante antaŭ dometo kie atendas Arndis, Incubus] Psst!
[Arndis] Kiu vi estas? Kion vi volas? Kiu vi estas?
[Incubus] Via frato bezonas vin. Li petis min veni vin serĉi.
[Arndis] Kie li estas?
[Incubus] En la malnova domo, tien. Li entris por serĉi iun. La planko malfermiĝis…
[Arndis] Ĉu li estas vundita?
[Incubus] Li estas prenita, implikita.
[Arndis] Mi metos miajn vestaĵojn.
[Incubus] Ne! Montru al mi vian robon. Ĝi estas… blanka por pureco.
[Arndis] Mi ne povas spiri.
[Incubus] Ne fermu viajn okulojn. Rigardu min. Venu kun mi. Venu! Venu kun mi.
[Enirante la malnovan domon, Arndis kriegas] Aaaah!
[Incubus] Diru la meson!

…

[Amael] Li venas hejmen. Fermu ŝian buŝon. Mutigu ŝin!
[Incubus] Ŝi ne havas langon.
[Trovante nur ŝian robon, Marko] Arndis!
[De Incubus ĵetita Arndis teren, Marko] Arndis! Ho Dio! Arndis!
[Per la lasta spiro, Arndis] Marko, savu vin, en nomo de Dio.
[Marko signante Crucon sur korpo de la fratino, Incubus] Ŝia animo ekbrulu en infero!
[Marko luktas kontraŭ Incubus, Amael al Incubus] Ne mortigu lin! Ne lasu lin transiri — lasu lin ŝmiri sian animon… per murdo! [Marko vundas Incubus, Amael al Kaja] Via nun — lia animo estas makulita per sango.
[Kaja al Marko] Venu fora, venu kun mi! Mi vin kaŝos en la marĉoj apud la maro.
[Marko] Ĉu li estas… mortiĝis?
[Kaja] Rigardu.
[Marko] Ĉu vi vidis min fari ĝin?
[Kaja] Vi mortigis lin pro venĝo.
[Marko] Venĝo?
[Kaja] Vi kaŝos la kadavron — neniu scios ĝin. Ni povos forkuri kune.
[Marko] Mi sentas mian animon mortiĝi, subeniri… mi vidas nubojn mallumajn.
[Kaja] Marko, Marko, venu kun mi! Marko, venu kun mi.
[Marko] La fajro estas antaŭ nin — ĉu vi vidas ĝin? La tero estas kiel glacio… aŭ folio de glaco. Rigardu la brilon — kampoj de fajro! Pluvoj kaj tempestoj turmentaj. Mi sentas spiron brulantan mian vizaĝon. Miaj manoj… rigardu ilin! Truojn kaj cindrojn! Kaja, estas figuroj batalantaj en la fajra aero! Sunaj eksplodoj! Lumuloj! Viro kaj virino! Patrino! L’okulo de la nokto. Mi vidas la koron de l’ mallumo, l’universon envolvigante, altirante mian spiron, mian sangon, mian vivon… malsupren, malsupren, malsupren…
[Kaja] Venu fora! Venu kun mi! [Aŭdante sonorilegon] Ne aŭskultu! Marko, ne!
[Marko] Mi volas savi mian animon.
[Kaja] Via animo estas mia!
[Marko] Ne, Kaja. Mia animo apartenas al Dio!
[Kaja] Mi amas vin, Marko!
[Marko] Helpu min, Kaja. [Malproksimiĝante] Helpu min, Kaja.
[Kaja] Mi amas vin! [Al Amael] Li estas mortanta.
[Amael] Fratino, alkonduku vian heroon malsupren, al la abismo. [La du luktas, Kaja fuĝas kaj Amael fortiras tranĉilon el korpo de Incubus, kiu leviĝas]

…

[Ĉe la katedralo, aperante al Kaja, Incubus] Vi apartenas al dio de l’ mallumo. [Incubus ŝanĝas sian aspekton al tiun de kaprego kaj batalas kontraŭ Kaja, kiu finfine diras] Mi apartenas al Dio de la Lumo!
[Marko savas Kaja, altirante ŝin trans la sojlo de la katedralo]